Fas tüm duyulara hitap eden, baş döndürücü ve şaşırtıcı bir ülke. Çeşitli manzaralar arasında geçiş yaparken, Atlas Okyanusu’nun mavimsi gri sularından Sahra’nın güneşin kavurduğu sarı tonlarına uzanan renk değişimleri seni bekliyor. Şehirleri işlek Arap mahallelerinde toplanan insanların sesleri dolduruyor. Baharatların ve egzotik yemeklerin kokuları her adımında seni cezbediyor.
Sahil kasabalarından sıcak çöle ve arada yer alan sayısız antik şehre uzanan ülke çapındaki Fas yolculuğunda yaşayabileceğin en iyi deneyimler için rehberin biz olacağız.
Marakeş çevresinde
Palmeraie vahası
Fas seyahatin büyük ihtimalle Marakeş’ten başlayacaktır. Şehrin sunacağı çok şey var ve çok kısa bir mesafede yer alan dağlar, çöl ve deniz sayesinde yapılacak da bolca şey var. Şehir rehberimiz kültürel harikalara dair keşifler sunuyor ve seni rengârenk baharatları, tatlı lezzetleri, rahatlatıcı hamam deneyimlerini ve egzotik manzaraları içeren duyusal bir yolculuğa çıkarıyor.
Marakeş hareketliliğiyle ve gürültüsüyle tanınan bir şehir ve burada birkaç gün geçirdikten sonra bir parça huzur ve sessizlik bulmak için yanıp tutuşabilirsin. Şehrin kuzey ucunda yer alan palmiye vahası Palmeraie, huzurun adeta fiziksel bir dışavurumu. Yüzlerce yıl önceye uzanan binlerce hurma palmiyesinin arasındaki yeşil dinlenme alanları enerjini toplaman için gerekli sükûneti sana fazlasıyla sunacak.
Golf tutkunlarına, yakındaki Atlas Dağları’nın muhteşem manzaralarına sahip şehrin en harika sahalarından birine erişim sağlayan Palmeraie Palace’ta (fiyatlar oda başına gecelik 806 MAD’den [285 TL] başlıyor) konaklamalarını öneriyoruz.
Fas’ın dağlarını keşfet
Marakeş’in üzerinde yükselen Atlas Dağları
Palmiye vahasında birkaç gün geçirdikten sonra harekete geçmeye artık hazırsın. Marakeş’in güneyine doğru 90 dakikalık araba yolculuğuyla Kuzey Afrika’nın en büyük dağ sırası olan Atlas Dağları’na ulaşacaksın.
Berberi topluluklarının yaşadığı bu sıradağların üzerine serpiştirilmiş ücra köy ve kasabalar bulunuyor, tek tük yükselen zirveler göze çarpıyor ve dağcılar yavaşça geçitlerde yol alıyor. Manzara da mevsimler boyunca değişiyor: kış zamanı kalın bir kar örtüsü, ilkbaharda taşkın nehirler, yaz ayları boyunca kavurucu ve şiddetli bir güneş ve son olarak da sonbaharda kırmızı ve kahverengi tonlarında bir görüntü.
Sıradağların en yüksek zirvesine tırmanma fikri aklını çelebilir. Jebel Toubkal’a (4167m) dağın eteğindeki ufak Imlil köyünden ulaşılabiliyor. Karlar eridiğinde bu yolculuk bir tırmanmadan ziyade yürüyüşe dönüşüyor ama yine de formda olmayan yürüyüşçülere uygun değil. Alternatif olarak, Mizane Vadisi ve Azzadene Vadisi’nin harikulade rotalarında yapacağın yürüyüşler el değmemiş doğa özlemini gidermene yardımcı olacaktır.
Fas sahillerinde güneşin tadını çıkar
Suvayr’ın geleneksel mavi sandalları
Denizde ve sahilde vakit geçirmeyi dağa tırmanmaktan daha çok mu seviyorsun? Hiç endişelenme, Fas seni hayal kırıklığına uğratmayacak. Marakeş’ten batıya doğru üç saatlik araba yolculuğunun ardından kendini alizelerin getirdiği tertemiz havayı solurken bulacaksın.
Suvayr şehrinde rüzgârlar o kadar şiddetlenebiliyor ki, plajda uzanmak bile başlı başına bir mücadele haline gelebilir ama burada olma nedenin dalgaların üzerinde süzülmekse buna memnun olacaksın.
Kasabada gezin ve sanat galerilerini, büyüleyici butikleri ve surları, bir hisarı ve sayısız satıcının sıralandığı dar sokaklar barındıran Unesco listesindeki harikulade mahalleyi keşfet. Geleneksel mavi balıkçı sandallarının günlük balıkları getirdiği Suvayr’ın hayat dolu limanını görme fırsatını da sakın kaçırma.
Agafay Çölü’nde 24 saat
Agafay Çölü’nde ATV’lerle gezi
Marakeş’ten bir saatten daha kısa bir mesafede bir çöl bulunduğundan, kızgın güneşin altında bir maceraya çıkmamak için hiçbir bahanen yok.
Agafay taş çölünü keşfetmek için çeşitli yöntemler bulunuyor ve bunlar gerçek göçebe çadırlarından deve yolculuğuna ve taşlı arazide dört tekerlekli arazi araçlarıyla yolculuğa kadar uzanıyor.
Burası bildiğin klasik çöllerden değil; inişli çıkışlı kum tepeleri yok, sadece geniş, çorak görünen düz bir taşlı arazi var. Yine de Marakeş’e yakın bir mesafede olmasına rağmen ücra bir hisse sahip. Gece çöktüğünde, tüm gökyüzü her biri birbirinden daha parlak milyonlarca yıldızla dolup taşıyor.
Menüsünde yıldızlı gökyüzünün altında romantik akşam yemekleri, yoga sınıfları ve yıldızları gözlemleme gibi aktiviteler barındıran Scarabeo Camp’ta (fiyatlar çadır başına gecelik 2.334 MAD’den [832 TL] başlıyor) geceyi gösterişli bir kamp yaparak geçirebilirsin.
Kuzeyin önemli yerleri
Tanca ve Şafşavan
Tanca’daki Grand Socco Meydanı’nda yer alan Sidi Bou Abib Camii
Ülkenin kuzey ucunda bulunan Tanca, Cebelitarık Boğazı’nın hemen altında yer alır ve yüzyıllardır Avrupa’nın Afrika’ya açılan kapısıdır. Tanca en şaşaalı döneminde Londra ve New York kadar büyük bir öneme sahipti: 1920’lerde ortak bir konvansiyon tarafından yönetilen uluslararası bir bölgeydi. Bu dönem sırasında şehir gelişti ve bol miktarda sıra dışı simayı, sanatçıları, uluslararası ajanları ve milyonerleri kendine çekti.
Günümüzde şehir adeta bir Rönesans yaşıyor. Yatırımlar şehre oluk gibi akıyor – şehrin yeni marinası bitirilmek üzere ve ünlü yazarlar tarafından sıkça ziyaret edilen bir kitapçı olan Librairie des Colonnes ve 1930’lardan kalma Cinema Rif gibi kültürel simgeler de restore edildi.
Tanca’nın arabayla iki saat güneyinde Fas’ın en tanınmış şehirlerinden Şafşavan, yani Mavi Şehir var. Şehir mavi renkli binalarıyla biliniyor ve şehrin üzerinde yükselen Rif Dağları’yla birlikte bu dünyaya ait olamayacak bir manzara oluşturuyor. Tanca’dan çok daha küçük olsa da, Şafşavan da ziyaretçilerine oldukça cömert davranıyor: hayat dolu bir kafe kültürü, eşsiz yerel el sanatları ve huzur dolu yeşil alanlara yakınlığı.
Antik şehir Fes
Fes’in deri tabakhaneleri hala yüzyıllardır kullanılan boyama yöntemini kullanıyor
Fes’in pek çok yüzü var: Fas’ın en büyük ikinci şehri, dünyanın kesintisiz en uzun süredir hizmet veren üniversitesinin bulunduğu yer, bilim adamları için antik bir merkez ve iddialara göre araç girmeyen en büyük kentsel alan. Burası ya seni kendine âşık edecek ya da tamamen bunaltacak bir şehir.
Tarihi mahallenin dar sokaklarında hayatı en saf haliyle görme fırsatına ulaşacaksın: çevrede koşuşan çocuklar, yük taşıyan eşekler (unutma, çevrede hiç araba yok), şehrin ünlü açık hava tabakhanelerinde işleriyle ilgilenen yerliler ve ürünlerini (seramik eşyalardan, kilimlere, şekerli nane çayına ve salyangoz çorbası, patlıcan kızartması ve baharatlı sardalyeye uzanan egzotik yemeklere kadar her şey) satan sokak satıcıları.
Volubilis ve Mulay İdris
Güneşin altında parıldayan Volubilis zafer takı
Yıl MS 45; Romalılar Volubilis’i topraklarına katarak burayı imparatorluğun en uzak karakol bölgesi yapıyorlar. Olağanüstü arkeolojik alan bize Roma işgalinin yaklaşık 200 yıl sürdüğünü söylüyor. Bazilika, zafer takı, mozaikle süslenmiş konaklar ve hatta hamam gibi dikkat çekici yapılar, şehrin bir eyalet başkenti olarak zenginliğini ve gücünü yansıtıyor.
Kuzey Afrika’nın en verimli topraklarından bazılarına inşa edilen şehir, tüm imparatorluğa buğday, zeytinyağı ve hatta Roma oyunları için hayvan ihracatını başarıyla gerçekleştirmesiyle biliniyor.
Volubilis’ten sadece 10 dakikalık kısa bir araba yolculuğuyla ufak ama yine tarihi öneme sahip bir kasaba olan Mulay İdris’e ulaşılıyor. Mulay İdris kutsal şehri olarak da bilinen bu kasaba, I. Mulay İdris’in 789 yılında gelerek Fas’ı İslam’la tanıştırdığı yer. I. İdris Türbesi şu anda sadece Müslümanlara açık kutsal bir mekân. Aslına bakılırsa, tüm şehir 2005’ten bu yana gayrimüslimlerin gece konaklamaları için yasak bir bölge.
Kazablanka
Göz kamaştırıcı II. Hasan Camii’nin avlusu
Şehirle aynı ada sahip filmde Rick Blaine ve Ilsa Lund arasındaki kurgusal aşk hikâyesiyle ünlenen gerçek Kazablanka, şaşırtıcı bir şekilde o kadar da romantik bir şehir değil ve hatta film bile burada çekilmemiş. Şehir, Marakeş veya Tanca kadar ziyaretçi çekemiyor ve buraya ziyaret edenler de Fas’ı yerel halktan biri gibi deneyimlemek için geliyor. Eğer seyahat amacın mimariyse buraya mutlaka uğramalısın. Art deco’dan geleneksel Fas mimarisine ve modern tasarıma, Kazablanka, içindeki mimari hayranını serbest bırakacak türde bir yer. Öne çıkan yerlerden bazıları: Fas’ın en büyük camisi olan II. Hasan Camii, şehirdeki Fransız etkisinin bir armağanı olan sıra sıra palmiyelerin yer aldığı Muhammed V Bulvarı, art deco harikası Cinéma Rialto ve Fas tasarımını harikulade bir biçimde yansıtan parlamento binası Mahkama du Pacha.
Güneyin önemli yerleri
Varzazat ve Ait-Ben-Haddou
Fas’ın toprak ve kilden inşa edilmiş mimari eseri Ait-Ben-Haddou
Marakeş’in arabayla dört saat güneyinde yer alan Varzazat şimdiye dek gördüklerin kadar etkileyici bir yer olmayabilir. Yine de bu küçük kasaba kendini ticaretin merkezinde tutmayı başardı ve kısa süre önce de film yapımcılarının popüler yerlerinden biri haline geldi.
Yukarı Atlaslar’ın güneyindeki kayalıklı bir platonun üzerinde stratejik bir konuma sahip, güney köşesinden geniş Sahra Çölü’nü gören bu küçük kasaba yakındaki vadilerden gelen insanların ticaret için buluştukları yerdi. Daha yakın zamanlarda ise Varzazat bir film çekimi mekânı oldu. Babil, Gladyatör ve Arabistanlı Lawrence gibi filmlerin çekildiği bu küçük kasaba, stüdyo turlarıyla buraya gelen pek çok meraklı ziyaretçiyi ağırlıyor.
Yakındaki savunma amaçlı inşa edilmiş Ait-Ben-Haddou köyü ise Fas’ın toprak ve kili kullanan mimarisinin en seçkin örneklerine sahip olmasıyla övünür. Topluca ksar (hisar) olarak adlandırılan koyu kırmızı yerleşim birimleri sayesinde köy Unesco’nun çok arzu edilen Dünya Mirası Listesi’nde yer almaya hak kazandı.
Todgha Kanyonu’nda yürüyüş
Todgha Kanyonu’ndaki bir Berberi köyü
Film setlerini arkanda bırakarak, doğuya doğru Tinghir kasabasına giden yola çık. Buradan 300 metre derinliğindeki görkemli Todgha Kanyonu’nu keşfedebilirsin. Kanyona giden yol seni palmiye ağaçlarının bulunduğu yeşil bir vahadan geçirecek. Yürüyüşün 15. kilometresinde kıpkırmızı kireçtaşından oluşan yüksek kanyon duvarları daralmaya başlayacak. Todgha ve komşu Dades Nehirleri tarafından şekillendirilen bu kanyonda sadece berrak ve sakin bir akarsu bulunuyor.
Yürüyüş o kadar da zor olmadığından profesyonel yürüyüş ekipmanlarına ihtiyaç duyulmuyor, sadece rahat bir çift ayakkabı ve bolca su yeterli oluyor. Keşif gezisi için en iyi zaman, güneşin ilk ışınlarının kanyonu altın bir tonla kucakladığı sabahın erken saatleridir.
Sahra’da develerle yolculuk
Sahra’da günbatımı
Sahil, dağlar, vadiler, antik şehirler… Fas’ta her şey var. Bu muhteşem ülkeye yapılan bir ziyaret Sahra gezisine çıkmadan tamamlanmış sayılmaz. Dünyanın en büyük sıcak çölü Sahra, doğuda Kızıl Deniz’den batıda Atlas Okyanusu’na Kuzey Afrika’nın büyük bölümünü kaplıyor.
En erişilebilir rotalardan birine Cezayir sınırına yakın bir konuma sahip küçük bir kasaba olan güney doğudaki Merzouga’dan ulaşılıyor. Bir devenin sırtına atlayarak Erg Chebbi’nin kum tepelerinin üzerinde yolculuk edebilirsin. Tam günbatımında 150 metrelik yüksek kum tepelerine ulaşacaksın. Geceyi de yıldızlı gökyüzünün altında bir göçebe çadırında geçir. Tatiline nokta koymak için bundan daha iyi bir yol olabilir mi?
