Genel olarak ‘Trekking’ kavramı uzun soluklu, ‘Hiking’ ise kısa ve günübirlik doğa yürüyüşü etkinliğini içeriyor. Yaşadığımız sistemin koşturması içerisinde kısa bir süreliğine de olsa gündelik maişet derdinden kurtulmak, modern yaşama uzaktan alaycı bir el sallamak, kendi benliğimize dönmek ve doğanın bakir nimetlerini keşfetmek adına yürüyüş aktivitesi günümüz insanının sağlatım araçlarından biri.
Türkiye’nin sürprizi bol coğrafyası farklı nitelik ve güzellikte sayısız günlük yürüyüş parkurları ile uzun soluklu rotalar sunar. İhtiyacınız olan bileğinizi kavrayan iyi bir yürüyüş ayakkabısı ve teri dışına veren termal giysiler sadece.
Ardından haritayı açıp ya da çeşitli seyahat acentelerinin programlarını inceleyerek yola düşebilirsiniz. Biraz deneyimli ve performansınıza güvenenlerdenseniz, Coğrafi Pozisyon Sistemi (GPS) verilerinin bulunduğu yürüyüş sitelerinden yararlanarak, kendi düşlerinizin peşinden koşabilirsiniz.
Marmara Bölgesi’nde yer alan parkurlar
Doğa yürüyüşü ile ilintili Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde meraklılarını cezp edecek farklı parkurlar mevcut. Hemen her kentte amatör dağcılık ve yürüyüş kulüpleri/dernekleri faaliyet gösteriyor. Aynı zamanda başta büyük şehirler olmak üzere pek çok kentte outdoor aktiviteleri turları düzenleyen seyahat acenteleri hizmet veriyor.
1990 yıllarından itibaren İstanbul ve çevresinde belirlenen çok sayıdaki yürüyüş parkuru, doğaseverler tarafından kullanılmaya başlandı. Birbirinden farklı seçenekler sunan bu parkurları İstanbul Boğazı’nın her iki yakasındaki sahil şeridi, Polenezköy, günümüzde fabrika ve yerleşim tehdidi altında olsa da Ballıkayalar, Belgrad Ormanı, Durusu (Terkos) Gölü, Kilyos, Kastro Sahili, Çatalca su kemerleri olarak sıralayabiliriz.
Bu arada Şile ilçe sınırlarındaki ormanlık arazideki bakir alanlarda, gezginleri fazlasıyla tatmin edecek yürüyüş parkurları bulunduğunu hatırlatalım.
Marmara Bölgesi yürüyüş parkurlarının Trakya bölümünde Edirne Taşlımüsellim su kemerleri ve Enez Dalyan Gölü, Tekirdağ Uçmakdere ve Ganos Dağı ile Kırklareli İğneada Longoz Ormanları Milli Parkı ilgi çeken güzergahlar arasında.
Marmara Bölgesinin doğusunu ise iller bazında irdelemekte fayda var. Yalova şehrinde Sudüşen Şelalesi, Erikli Şelalesi, Erikli ve Delmece yaylaları, Çaltepe vadisi;
Kocaeli şehrinde Menekşe Yaylası, Aytepe, Bıçkıdere, Camidüzü, Değirmendüzü, Kayaüstü Yaylası, Kazandere, Kungul Dağı, Sıcakdere, Soğukdere, Ercuva Yaylası, İnönü Yaylası, Bahçeçik, Yuvacık Barajı, Çenedere, Nüzhetiye Şelalesi, Kefken-Kerpe, Bağırganlı, Maşukiye, Yanıkdere;
Sakarya şehrinde Erdemli-Kadıpınarı, Soğucak Şelalesi, Nailiye-Balkaya, Kemaliye-Patlak Pınarı, Eski Yayla-Kaymakamsuyu Mağarası, Bağcağız-Bakacak Tepe, Orman Yangın Kulesi, Setçe-Hamzapınar-Karagöl Yaylası, Doğancıl-Obrangıç Tepe, Mecidiye Şelalesi, Bıçkıdere-Ahmediye, Davlumbaz Yaylası-Sülüklügöl, Dikmen Yaylası-Öküzova Yaylası, Dikmen Yaylası-Çiğdem Yaylası güzergahları en çok tercih edilen yürüyüş parkurları.
Elbette Marmara Bölgesinde Bursa şehrine ayrı bir paragraf açmak gerekiyor. İl merkezinin doğusuna konumlanan Uludağ; kış mevsiminde kayak severlerin diğer mevsimlerde ise yürüyüş severlerin gözdesi konumunda.
Marmara Bölgesi’nin en yüksek dağı olan Uludağ yöresindeki Semboller Manastırı, Constantin Manastırı, Katarlar Manastırı, Sinsel Manastırı, Le Jeune Manastırı, Kocasivri, Çobankaya, Kirazlıyayla, Sarıalan, Bakacak, Aras Şelalesi, Koğukdere Gölü, Baraklı Göleti, Kocayayla, Softaboğan, Hamamlıkızık, Dağyenice ile ‘Sirk Gölleri’ olarak anılan Kilimli-Buzlu-Aynalı-Karagöl, Heybeli, Kovukdere, Çayırlıdere buzul gölleri parkurlarında keyifli yürüyüşler yapabilirsiniz.
Bursa ili sınırlarında Sölöz-Narlıca, Alaçam Şelalesi-Gözede Köyü, Keles-Baraklı, Sansarak Kanyonu, Aktoprak-Keramet Köyü-İznik Gölü başta olmak üzere sayısız yürüyüş parkuru bulunuyor. Ayrıca Nilüfer Belediyesi tarafından geçtiğimiz yıllarda hayata geçirilen Mysia-Apollania ad Rhyndacum arasındaki rotaları denemenizi öneririz.
Marmara Bölgesinde son olarak Balıkesir ve Çanakkale il sınırlarına yayılan Kaz Dağları Milli Parkı yürüyüş parkurlarından söz etmek gerekiyor. Mitolojide ‘Bin Pınarlı İda’ olarak nitelenen ve 1993 yılında milli park ilan edilen alanda Şahinkaya Kanyonu, Sarıkız Zirvesi, Sutüven (Hasanboğuldu) şelalesi, Mıhlı Çayı parkurları günübirlik etkinlik şeklinde planlanabilir.
Ege Bölgesi’nde yer alan parkurlar
Ege Bölgesine baktığımızda özellikle sahil şeridi boyunca ve tarihin gizemli geçmişini bugüne yansıtan antik kentleri içeren bir dizi yürüyüş parkuru söz konusu.
Bunların içerisinde özellikle Bafa Gölü-Berçin-Kapıkırı-Heraklia, Çamiçi-Karagöl, Narlıdere-Altınvadi-Güzelbahçe, Nazarköy-Kurudere Kanyonu-Dededağı, Gökdere Kanyonu-Nif Dağı-Kaynaklar, Balçova-Halkapınar Çeşmesi-Behzat Tepesi, Yaylaköy-Uzundere Vadisi-Bozköy, Mordoğan-Eski Mordoğan-Çatalkaya-Yenicepınar, Sazak-Sarpıncık-Karaburun Deniz Feneri, Gölcük Gölü, Şirince-Belevi, Beşpınar-Atalanı-Sülüklügöl-Spil Dağı, Dilek Yarımadası-Karakol Geçidi-Oluklu Kanyonu, Bodrum Konacık-Oyuklu Tepe-Dağbelen, Torba-Pedasa-Konacık, Yalıçiftlik-Theangela, Yakaköy-Sandima-Yalıkavak, Mazı Çocukmezarı-Kissebükü-Adalıyalı, Gökova Kocatepe-Ören-Keramos, Geyik Kanyonu, Ula Kanyonu, Yazıköy-Değirmenbükü-Eştengil Çiftliği-Knidos, Dalyan-Ekincik ilk akla gelenler arasında.
Deniz kıyısından 3020 metrelik Akdağ Uyluk Tepe zirvesine uzanan Muğla ili Fethiye ilçesi alternatif yürüyüş parkurları, Ege’nin hatırı sayılır güzergahları arasında anılıyor. Özellikle Manastır Koyu-Lidai Antik Kenti-Kapıdağ Yarımadası, Bedri Rahmi Koyu-Taşyaka-Kocagöl-Lissa Antik Kenti-Sarsala Koyu, Kayaköy-Afkule, Kayaköy-Ölüdeniz parkurlarını mutlaka denemenizi tavsiye ederiz.
Akdeniz Bölgesi’nde yer alan parkurlar
Tatil denilince ilk akla gelen yerlerden biri olan Akdeniz Bölgesi, yürüyüş parkurları açısından zengin olanaklar sunuyor.
Bölgede bulunan Likya, St Paul ve Kilikya yolu gibi uzun soluklu yürüyüş rotalarını, günübirlik etaplar şeklinde planlayarak yürüyebilirsiniz. Örneğin Antalya’da Kaş-Sebada Antik Kenti-Limanağzı, Karaöz-Melannippe Antik kenti-Korsan Koyu-Gelidonya Feneri, Çıralı-Yanartaş-Ulupınar, Adrasan-Olimpos Antik Kenti, Isparta’da Yazılı Kanyon-Sütçüler-Adada, Kovada Gölü-Davraz Dağı, Gölcük Gölü-Sagalassos Antik Kenti, Mersin’de Prensesin Ayak İzi, Sason Kanyonu, Limonlu Kanyonu, Çamlıyayla yürüyüş parkurları doğaya kaçmak isteyenler açısından ideal etkinlikler.
İç Anadolu Bölgesi’nde yer alan parkurlar
İç Anadolu Bölgesinin en büyük kenti olan başkent Ankara, pek çok konuda olduğu gibi yürüyüş parkurları açısından da öne çıkıyor.
İlin kuzeyindeki ormanlık alanlara yayılan Çamlıdere ve Kızılcahamam ilçeleri, açık hava müzesi konumundaki Beypazarı iee yaylalarıyla Çubuk ilçesi yürüyüş parkurlarının en fazla olduğu alanlar. Ankara Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından projelenen ve benim tarafımdan hayata geçirilen ‘Ankara Trekking Rotaları’ rehber kitabı bu konuda siz doğaseverlere kılavuzluk edecektir.
Karagöl, Eğriova Göleti, Sorgun Göleti, Çamkoru ve Aluç Dağı Tabiat Parkları ile Soğuksu Milli Parkını kapsayan yürüyüş parkurları doğaya keyifli bir yolculuk vaad etmektedir.
İç Anadolu Bölgesinin özel mekanlarından biri Kapadokya, yürüyüş parkurları açısından dört mevsim ziyaret edilen alanlardan biri. UNESCO Dünya Mirası listesindeki milli park sınırlarında Ihlara Vadisi, Aşıklar Vadisi, Çat Vadisi, Gomeda Vadisi, Meskendir Vadisi, Güvercinlik Vadisi, Kızılçukur Vadisi, Avla Kanyonu, Çavuşin-Paşabağ, Kızılçukur-Göreme, Kavak-Mustafapaşa gibi parkurlar yürünebilir.
Çorum ilinde ise Hitit ve Gastronomi yolu rotaları kapsamında Boğazkale Göleti-Hattuşa-Yazılıkaya Kutsal Alanı, İncesu Kanyonu, Karakaya Köyü-Alacahöyük, Kargı Yaylası-Başköy, Gökçedoğan Baraj Gölü-Kızılcaoluk, Zeytin Yangın Kulesi-Gökbel Gölü, Yalakyayla-Akpınar etapları; yaşam ve ötesine dair düşlerin kurulabileceği günübirlik yürüyüş parkurları.
Batı Karadeniz Bölgesi’nde yer alan parkurlar
‘Yakın Karadeniz’ olarak adlandırabileceğimiz Batı Karadeniz Bölgesi; sırtını yemyeşil dağlara yaslamış, karşısında uzanan uçsuz bucaksız maviliği seyre dalmış ışıltılı sahil kasabaları, yeşile doymuş yaylaları ve ışıltılı gölleriyle farklı bir coğrafya.
Batı Karadeniz’in doğal nimetlerinden yararlanmak isteyenler Bolu ilinde Çubuk Gölü-Sülüklügöl, Abant Gölü, Yedigöller, Sünnet Gölü, Sarıalan yaylaları, Köroğlu (Aladağ) yaylaları, Göynük yaylaları; Düzce ilinde Topuk-Kütüklü, Sinekli, Sakarca, Balık, Derebalık, Torkul, Odayeri, Pürenli yaylaları, Sinop ilinde Erfelek Takım Şelaleleri, Akgöl, Boyabat yaylalarında doğayla iç içe yürüyüşler yapabilirler.
Batı Karadeniz Bölgesi’nin yürüyüş parkurları listesinin en başında elbette Karabük ilindeki Yenice Ormanları yer alır. Sahip olduğu mikro klima nedeniyle anıt ağaçlar ve zengin bir arberetum alanına sahip Yenice, gezginler açısından doğal bir sığınak.
Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yer alan parkurlar
Doğanın bazı köşeleri insanı tutkuyla kendine çeker, hatta bağımlılık yaratır. Doğu Karadeniz Bölgesi işte bu tür özel yerlerden biridir.
Kaçkar ve Karçal dağları, sisler altındaki yeşil yaylaları, alpin çayırlıkları süsleyen endemik çiçekleri ve karlı zirvelerin koyaklarında sürpriz buzul gölleriyle Doğu Karadeniz Bölgesi yürüyüş parkurları cennetidir. Doğu Karadeniz yürüyüş parkurları, birkaç paragrafa sığamayacak kadar pek çok alternatif sunar.
İçlerinde; Ordu ilinde Çambaşı, Perşembe, Mesudiye ve Topçam yaylaları; Giresun ilinde Bektaş Yaylası, Karagöl Dağı ve buzul gölü ile Kümbet Yaylası Kulakkaya; Trabzon ilinde Uzungöl, Haldizen Yaylası, Soğanlı (Karataş) Dağı buzul gölleri, Altındere Vadisi; Gümüşhane ilinde Krom Vadisi, Santa Harabeleri, Artabel Gölleri Tabiat Parkı, Kazıkbeli Yaylası, Erikbeli Yaylası, Zigana yaylaları, Örümcek Ormanı Tabiatı Koruma Alanı; Artvin ilinde Macahel-Maral Şelalesi, Bilbilan Yaylası-Karagöl, Arsiyan Yaylası-Boğa Gölü, Borçka Karagöl-Kulaskor Yaylası, Beyazsu yaylası-Gorgit Yaylası yürüyüş parkurları, gezginleri heyecanlandıracak aktivitelerden sadece bazılarıdır.
Kuşkusuz bu bölümde Rize iline ayrıca değinmek gerekir. Yaylalar ve buzul göller kenti olan Rize sınırlarındaki yürüyüş parkurlarını bu satırlara sığdırmak neredeyse imkansızdır. Çaymakçur-Göller-Yukarı Kavron Yaylası, Pokut-Sal-Hazindak, Ayder-Hazindak, Didingola Yaylası-Avusör Yaylası, İntor Yaylası-Şorak Yaylası-Çor Gölü, Yukarı Balıklı Yaylası-Üçgöller, Verçenik Yaylası-Kapalı Göller, Verçenik Yaylası-Çermeşk Gölü,Anzer Yaylası-Dipsizgöl, Koşmer Yaylası-Hataların Gölü parkurları, yürüyüş severlerin olmazsa olmazları arasında sayılabilir.
Anadolu Coğrafyasındaki yürüyüşler esnasında unutmayın ki geçtiğiniz her yere hafifçe ayak izinizi bırakırken gördüğünüz, keşfettiğiniz ve tanık olduğunuz her şey sizde daha derin izler bırakacaktır.
