Batı Anadolu’nun 12 İyon kentinden biri olan Phokaia, Foça, mitoloji, tarih, deniz ve doğanın bir arada olduğu İzmir’e bağlı bir balıkçı kasabası, Yenifoça ise Cenevizliler tarafından ticari bir liman olarak kurulmuş olan bir sahil kasabası.
Eski Foça ve Yenifoça arasında bulunan 25 kilometrelik sahil yolu, hafif inişli çıkışlı bir parkur olsa da, yol boyunca göreceğin manzaraların yorgunluğuna değeceğinden emin olabilirsin.
Eski Foça: Adalar, foklar ve balıkçılar
Karşısında yer alan altı adanın doğal bir liman durumuna getirdiği Eski Foça’da denize baktığında önde balıkçı tekneleri, arkada mavi ve daha da uzaklarda küçücük adacıklarla güzeller güzeli bir koy görürsün. Karaya döndüğünde ise daracık taş sokakları, eski evleri ve güler yüzlü insanları ile güzeller güzeli bir küçük ilçe sizi “turist” gibi değil misafir gibi ağırlamak üzere bekler.
Eski Foça meydanında “uyanışın” sembolü horoz heykeli önünde fotoğraf çekildikten sonra dikkatini ilk çeken şey, limanda bekleyen irili ufaklı onlarca balıkçı teknesi olacak. Antik çağlarda Ege Denizi kıyısındaki en önemli yerleşim merkezlerinden biri olan Foça, uzak diyarlarda koloniler kuran gelişmiş bir denizcilik kentiymiş. Bugün, hala, deniz, ilçe halkı için hayatın merkezi demek çünkü onlar balıkçılık ve deniz turizmi ile geçimlerini sağlıyor.
Çevredeki kayalıklarda bulunan mağaralarda gezegenimizin nadir oniki memelisinden biri Akdeniz Foku yaşıyor. Dünyada 400, Türkiye’de yaklaşık 100 fok bulunuyor ve tamamı koruma altında. Çok dikkatli olursan onların uzaktan gelen çığlıklarını duyabilir hatta eğer şanslı günündeysen Akdeniz foklarını görebilirsin. Gerçek fok göremezsen, sakın üzülme, Foça’da foku andıran bir çok simge bulunuyor. Hediyelik eşyalar, restoran amblemleri hatta belediye başkanlığının logosunda bile fok resmi var.
Eski Foça’da neler yapabilirsin?
Sahil şeridine kurulmuş iskelelerden tüm gün denize girebilir, eşsiz manzaralı koylar keşfedebilir, ev yemekleri yapan lokantalarda veya sahildeki balık restoranlarında yeni lezzetler keşfedebilirsin. Ya da sadece limana gidip minicik kayıkları üzerinde harıl harıl çalışan balıkçıları izleyebilirsin.
Çevrede Osmanlı dönemine ait birçok yapı bulunuyor. Tarihe merak duyuyorsan, Şeytan Hamamı, Dış Kale, Fatih Camii, Kayalar Camii, Hafız Süleyman Camii ve Osmanlı Mezarlığı’nı gezebilirsin.
Arkeolojiye özel bir ilgin varsa o zaman kentin tepeleri üzerinden geçen antik surları görmeye gidebilirsin. Surların üzerinde Bizans, Ceneviz ve Osmanlı dönemlerine ait izleri fark edeceksin.
Tarihten günümüze ulaşan zenginlikleri ile Foça’nın kültürel özelliklerini tanımak istersen kent arşivi müzesi olarak kurulan Foça Tarihi Merkezi’ni ziyaret edebilirsin.
Mutlaka tadına bakmanız gerekenler listesi
• Balık: Limanında bulunan balık lokantalarından herhangi birinde yiyebilirsin.
• Dibek kahvesi: Çarşıdaki kıraathanelerden birinde kahve içebilirsin.
• Sakızlı dondurma: Girit dondurmacısında sakızlı dondurma yiyebilirsin.
• Lokma: Çarşıda İzmir Lokması yiyebilirsin. Kalori hesabı yapma çünkü birazdan bisiklet üstünde yediklerinin hepsi eriyerecek.
Karnını leziz yiyeceklerle doyurduğuna göre artık Yenifoça’ya doğru pedal çevirmeye başlayabiliriz. Eski Foça’dan Yenifoça’ya uzanan yol 25 kilometre. Rota, dümdüz değil. Hafif yokuşlar var bizden söylemesi.
Eski Foça ve Yenifoça arasındaki sahil yolu
Mersinaki Caddesi’ni takip ederek Eski Foça’dan ayrıldıktan sonra yazlık sitelerin arasından devam eden yol bir süre sonra tamamıyla yerleşim yerlerini geride bırakıyor.
Yol boyunca bir tarafın deniz diğer tarafın orman. Eski Foça, Yenifoça arasındaki sahil yolu virajlı olduğu için araçlar tarafından pek tercih edilmiyor. Özellikle ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde yol oldukça sakin. Sessizliğin içinde bakir koyları ve muhteşem plajları hayran hayran izleyerek yola devam edebilirsin.
Deniz kenarında dikkatini ilk çekecek olan geniş koyda İzmir ve çevresinin sayılı güzel çadır alanlarından Acar Camping bulunuyor. Tesisin içinde cafe ve restoran var, burada dinlenme molası verebilirsin.
Ege kıyılarının inişli çıkışlı olmasının nedeni dağların denize dik iniyor olması. Yollarda viraj çok olur ama kıyı girinti çıkıntılarında cennet plajlar saklıdır. Yokuş iniş çıkışları biraz fazla geldiyse, Fatih Mahallesi’ni geçtikten hemen sonra doğa ile iç içe Sazlıca Plajında dinlenebilirsin. Plajda bulunan Sazlıca Camping’in cafesinde bir şeyler yiyebilir, deniz girebilirsin.
Ara ara nefesin kesilmeye devam edebilir. Bunun iki nedeni var. Birincisi göreceğin manzaralar nefes kesici. İkincisi, bir sonraki dönemeçte seni nasıl bir güzelliğin beklediğini merak ettiğin için biraz fazla hızlı gidiyor olabilirsin. Sadece yavaşla ve yolun tadını çıkar.
Denize doyamayanlar için bir sonraki koyda Mambo Beach Club bulunuyor. Tabiki su Ege Denize yakışacak şekilde soğuk, pırıl pırıl ve tertemiz.
Bakışlarını denizden ve plajlardan almayı başarabilirsen, yolun diğer tarafında zeytin ağaçları arasında ara ara üzüm bağları olduğunu görebilirsin. Eskiden bu bölgede yetiştirilen üzümler ya Yunan adalarına gönderiliyor ya da Yenifoça’da şarap üretiminde kullanılıyormuş. Bu tip üzümlerle günümüzde az da olsa üretimi yapılan şaraplara “Foça karası” deniliyor, denk gelirsen mutlaka tadına bakmalısın.
Yenifoça’ya vardığında direk limana doğru pedal çevirip sahildeki şirin kafelerden birinde dinlenebilirsin. Biraz soluklandıysan o zaman hadi Yenifoça sokaklarını keşfe çıkıyoruz.
Yenifoça: Taş evler ve ıssız plajlar
Yenifoça, Cenevizliler tarafından Avrupa’ya ticaret yapmak için kurulmuş bir kent. Daha sonra kenti Türk akınlarından korumak için çevresine bir kale inşa edilmiş. Tarihi yapılar çok iyi korunamamış ancak yeni restore edilen taş evler gerçekten görülmeye değer. Kentin sokaklarında gezip çiçeklerle bezeli 2-3 katlı taş evleri görebilirsin.
Eski Foça’ya göre daha az turistik bir yer ancak limandaki balıkçı tekneleri, sahil yolu, tertemiz denizi, salaş balıkçıları ve misafirperver esnafı ile sana kendini mutlaka sevdirecektir.
BONUS: Foça’nın Karataş efsanesi
Foça’da bir öykü anlatılır. Foça’da bir “Karataş” varmış, taşın varlığını herkes biliyor ama nerede olduğunu kimse bilmiyormuş. Gezip dolaşırken bu taşa basan bir daha Foça’dan kopamıyormuş. Çok zorlanıp bir yerlere gitse de mutlaka dönüp dolaşıp Foça’ya geliyormuş.
Belki “Karataş”ı sen bulursun. Bulamasan bile Foça’ya geri döneceğine eminiz.
Foça’ya ulaşım
İzmir’den Eski Foça’ya ulaşım çok kolay. İzmir Adnan Menderes Havalimanı’ndan Aliağa yönüne giden İzban (hafif raylı sistem) trenlerini kullanarak Hatundere istasyonuna, Yenifoça için ise Biçerova istasyonuna ulaşabilirsin. İzban trenlerine kendi bisikletinle saat sınırı olmadan binebilirsin, ayrıca bisiklet için ek ücret ödemeye gerek yok.
Foça’da konaklama
Eski Foça’da ve Yenifoça’da ev pansiyonlarda, butik otellerde veya tatil köylerinde konaklayabilirsin. Eski Foça-Yenifoça arasındaki koylarda bulunan çadır kampinglerde konaklamayı da tercih edebilirsin.
Yenifoça otellerine göz at
Eski Foça otellerine göz at
Foça bisiklet rotası
Eski Foça-Yeni Foça arası sahil yolu 25 kilometre. Yolda hafif yokuşlar var. Rotanın irtifa haritasını inceleyebilirsin. Yokuşlar gözünü korkutmasın, unutma her yokuşun ödülü muhteşem bir panorama.
